Glasblazen
Echt een vak apart
Bij Bosch Glaskunst werken we voor het vervaardigen van veel van onze producten met glasblazers. Glasblazen is écht een vak apart. Het vergt aanleg, gevoel en veel geduld om deze eeuwenoude ambacht in de vingers te krijgen. Al onze glasblazers hebben een specifieke opleiding gevolgd en putten uit een jarenlange ervaring.
Wat is glasblazen?
Glasblazen is lucht blazen in dik vloeibaar glas. Een glasgeblazen urn of glaskunstwerk heeft dus altijd een holle ruimte waar de glasblazer lucht in heeft geblazen. Naast het blazen van urnen vormen glasblazers ook as-objecten en asbollen zonder holle ruimte met de hand aan een pontil. Glasblazen kan op twee manieren: aan een brander of aan een oven.
Glasblazen aan de brander wordt uitgevoerd door het glas-object in een vlam van de gasbrander te houden. Met een buis blaast de glasblazer, zodra het kunstwerk de juiste temperatuur heeft, langzaam lucht in het glas-object. Door het object constant te blijven draaien, warmt het glas geleidelijk op. Omdat glas warmte slecht geleidt, is het mogelijk om het kunstwerk aan de buitenzijde vast te houden. Het is met glas-objecten in een vlam ook goed mogelijk om met massieve stukjes glas te werken en deze aan elkaar te versmelten. Zo brengt een glasblazer kleine details aan.
Glasblazen aan een oven is een methode waarbij er met een stalen blaaspijp eerst een klein beetje vloeibaar glas van plusminus 1130 °C uit een pot wordt gehaald. Deze eerste stap van het glasblazen heet ‘keien’. Dit is het begin van de glazen urn, as-object of glazen kunstwerk. Een kleine hoeveelheid glas aan de blaaspijp wordt gecentreerd door het op een roestvaststalen tafel de draaien of in een klots te draaien. Een klots is een natte meestal perenhouten vorm. Omdat het glas afkoelt, dient de klots constant verwarmd te worden in een speciale oven, een zogenaamde gloryhole. Door daarna lucht door de blaaspijp te blazen krijgt het glaskunstwerk een holle ruimte. Na een aantal keer opnieuw glas uit de oven te halen (keien) en de unieke urn steeds verder uit te blazen, ontstaat de vorm van de glazen urn. Met natte kranten en/of natte houten mallen perfectioneert de glasblazer al rollend op zijn glasblazersstoel de vorm van de glazen urn. Zodra het object de vorm heeft die nodig is om het werk over te zetten van de blaaspijp naar de pontil, wordt er met een benenschaar een kerfvlak gemaakt, direct achter de pijp. Belangrijk is om dat op het juiste punt te doen, omdat daar het object van de pijp afbreekt. Vervolgens zal de assistent-glasblazer een klein beetje glas met de pontil uit de oven keien. Met het hete glas aan de pontil kan de unieke glazen urn overgezet worden van de pijp naar de pontil. Plaatselijk koelen we de eerder gemaakte kerf in het glas af, waardoor er kleine scheurtjes ontstaan. Door een tik te geven op de plaats waar de scheurtjes zijn ontstaan, breekt de glazen urn van de pijp af en wordt dan alleen nog gedragen door de pontil. Op de plaats waar de glazen urn of glaskunstwerk aan de pijp zat, zit nu het gat.
Afkoelen, slijpen en polijsten
Het glas wordt steeds met de brander (zie het filmpje hieronder) op temperatuur gehouden, maar hiermee wordt niet voorkomen dat de temperatuur van het glas daalt. Door de glazen urn of glaskunstwerk in een gloryhole te verwarmen naar ongeveer 1200 °C wordt het object weer zacht en kunnen we de opening afwerken en opmeten. De maat van de opening van de persoonlijke glazen urn is belangrijk omdat we er ook, indien gewenst, een passende deksel bij maken. Als het glazen kunstwerk of urn klaar is, tikt de glasblazer deze van de pontil af en plaatst de urn in de afkoeloven. Deze begint bij 540 °C. De urn of het glaskunstwerk wordt langzaam afgekoeld naar kamertemperatuur zodat het object spanningsvrij is en achteraf niet spontaan kan springen. Hoe lang de afkoelperiode duurt, wordt bepaald door de grootte en dikte van het object, maar is minimaal 24 uur. Het breukvlak waar de pontil zat, wordt later in ons atelier in Zoetermeer koud afgewerkt. Ten slotte slijpen en polijsten we de urn of het kunstwerk nauwkeurig tot een mooi en glad resultaat.
Asbol of as-object
Bij het maken van een asbol of glazen as-object gebruikt de glasblazer deels dezelfde handelingen als bij het blazen van een glazen urn. Hij pakt een beetje glas uit de oven; keien. Nu niet met een pijp maar direct met de pontil dat meteen wordt gecentreerd door het op een roestvaststalen (rvs) tafel de draaien of in een klots te draaien. Zo ontstaat het begin van de vorm voor een asbol of as-object. Zodra het ongeveer de gewenste vorm heeft, wordt het glas aan de pontil opnieuw in de gloryhole opgewarmd. Dit geeft de assistent glasblazer de tijd om het as te verdelen over de rvs tafel. Zodra het glas roodgloeiend is, draaien we het hete glas over de tafel met as heen, waardoor het as aan het glas plakt. Omdat het glas bij deze handeling langzaam afkoelt, verwarmen we de asbol of het object meerdere keren in de gloryhole. Met het toevoegen van steeds een beetje blank en gekleurd glas zit de as door het hele object.
Waxinelichtje of olielamp
De vorm brengen we aan door gebruik te maken van natte kranten en/of een houten mal. Zodra het as-object geheel naar wens is, kan er eventueel met een houten mal een ruimte ingedrukt worden voor een waxinelichtje. Indien er een ruimte moet zijn voor een olielamp dan wordt deze op dezelfde wijze gemaakt als de glazen urnen. Als het object klaar is, tikt de glasblazer deze van de pontil af en plaatst het in de afkoeloven. Voor het afkoelen en afwerken van een as-object volgen we dezelfde werkwijze als bij een urn en kunstwerk.
Bezoek onze showroom in Zoetermeer
Heeft u vragen of wilt u inspiratie opdoen? Kom dan eens langs in onze showroom in Zoetermeer. Wij nemen uitgebreid de tijd voor u en adviseren u graag.
Maak een persoonlijke afspraak
Of ontvang gratis de inspiratiebrochure
Direct contact
Wat uw vraag ook is, samen maken we iets bijzonders. U mag ons ook altijd even bellen.